Մեր գործը սիրելն է` Աստծուն նմանվելը, Նրա պատկերը մեր մեջ վերականգնելը

Մտե՛ք նեղ դռնով. ինչքա՜ն լայն է դուռը, և ընդարձակ՝ ճանապարհը, որ դեպի կորուստ է տանում, և բազմաթիվ են նրանք, որ մտնում են դրանով: Ինչքա՜ն անձուկ է դուռը, և նեղ՝ ճանապարհը, որ տանում է դեպի կյանք, և սակավաթիվ են նրանք, որ գտնում են այն (Մատթ. 7.13-14)։
Այսօրվա ինքնակոչ «քրիստոնեական եկեղեցիները» արմատներով հասնում են ոչ թե մինչև առաքյալներ կամ մեր թվարկության առաջին դար, մինչև Քրիստոս, այլ ընդամենը` մինչև 16-րդ դար, մինչև Մարտին Լյութեր (1483-1546 թթ.), մարդ, որը հավակնեց «բարեփոխել» Քրիստոսի Սուրբ Արյամբ հիմնված Եկեղեցին:

Իրականում նա ոչ թե բարեփոխեց, քանզի անհնար է բարեփոխել կատարյալ բարին, այլ այլափոխեց` հիմնելով անընդհատ ճյուղավորվող մի կազմակերպություն:
Մերժելով սրբերի բարեխոսությունն ու մասունքների պաշտամունքը, եկեղեցական նվիրապետությունը և սուրբ ավանդությունը` նա մերժեց փրկությունը և հենց Փրկչին: Նա հայտարարեց, թե ընդունում է միայն Սուրբ գիրքը, սակայն իրականում ստեղծեց իր սուրբ գիրքը և իր ավանդությունը: Քանի որ Եկեղեցին իմունիտետ ուներ աղանդների դեմ, դա արդեն անօգուտ մեթոդ էր, պետք էր նոր մեթոդ մոգոնել, և մոգոնողը մոգոնեց... նոր «եկեղեցի»` առանց Քրիստոսի: «Ճշմարիտ եկեղեցին մշտապես բարեփոխվող եկեղեցին է»,- ասում էր Լյութերը, ես միանգամայն համաձայն եմ, քանզի Տերը ինքը ասում էր. «Ես եմ ճշմարիտ որթատունկը, և իմ Հայրը մշակն է: Ամեն ճյուղ, որ ինձ վրա է և պտուղ չի տալիս, նա կտրում է այն, և այն ամենը, որ պտուղ է տալիս, էտում է, որպեսզի առավել ևս պտղաբեր լինի»: Բարեփոխումը հենց այդ էտումն է, բայց էտում են ավելորդ ճյուղերը, ոչ թե բունը կամ արմատը, ինչը և արեց Լյութերը: Իսկ այդ մասին Տերը ասում է. «Մնացեք իմ մեջ, և ես ձեր մեջ. ինչպես ճյուղը, որ ինքն իրեն չի կարող պտուղ տալ, եթե որթատունկի վրա հաստատված չլինի, նույնպես և դուք, եթե ինձ վրա հաստատված չլինեք: Ես եմ որթատունկը, իսկ դուք` ճյուղերը: Ով բնակվում է իմ մեջ, և ես` նրա մեջ, նա շատ պտուղ է տալիս, որովհետև առանց ինձ ոչինչ անել չեք կարող» (Հովհ. 15. 4-1):

Այն, ինչ արեց Լյութերը Գերմանիայում, իր ժամանակին արեցին մեր մեծագույն սրբերը` Գրիգոր Լուսավորիչը` հիմնելով առաքելական, բայց անկախ ու ազգային նկարագիր ունեցող եկեղեցի, Մեսրոպ Մաշտոցը` Աստծո զորակցությամբ և Սահակ Մեծի ու Վռամշապուհ արքայի օժանդակությամբ ստեղծելով հայոց այբուբենը և սկիզբ դնելով հայ ինքնուրույն գրականությանը, երբ առաջնահերթ թարգմանեց հենց Սուրբ գիրքը և առաջին նորաբաց դպրոցներում սկսեց կրթել հայ մանուկներին: Հայ մարդը, կարծես, կարիքը չպիտի ունենար բողոքական «ազատական» գաղափարների, քանի որ միայն հայերեն հնչող Աստվածաշունչը դարեր ի վեր խոսել է հայ մարդու սրտի հետ՝ հաշվի նստել թե՛ մեծի, թե՛ փոքրի, թե՛ հարուստի, թե՛ աղքատի հոգեմտավոր կարողությունների հետ: Եվ հասարակ հայ մարդը չի զգացել անգամ հայ հանճարեղ աստվածաբանական մտքի կարիքը, որովհետև Աստվածաշունչը, շատ խոր լինելով հանդերձ, նաև չափազանց պարզ է ամեն մեկի համար: Հասկանալի է, որ կաթոլիկ եկեղեցու եկեղեցապետական կարգավիճակը (թեև մեր եկեղեցին 6 դար շարունակ նույն կարգավիճակում է եղել) կարող էր բավարար պատճառ հանդիսանալ նման ծայրահեղ քայլերի համար` մերժել եկեղեցու նվիրապետությունը, խորհուրդները` որպես այդպիսին, սրբերի` հաղթանակած Եկեղեցու բարեխոսությունը, բայց այդ ամենի մերժումը ուղղակիորեն Եկեղեցու մերժումն է, իսկ Եկեղեցին մեր միակ փրկության տապանն է:

Չեմ խոսում այն մասին, որ նրանք վիճարկում են Աստվածամոր մշտակույս սրբությունը: «Եվ Հիսուս շրջում էր քաղաքներով ու գյուղերով և ուսուցանում էր: Երբ ճանապարհ էր ընկել դեպի Երուսաղեմ, մեկը նրան ասաց. «Տե՛ր, սակավաթի՞վ են նրանք, որ փրկվելու են»: Եվ Նա նրանց ասաց. «Ջանացե՛ք մտնել նեղ դռնով. ասում եմ ձեզ, որ շատերը կուզենան մտնել, բայց չեն կարողանա: Այն բանից հետո, երբ տանտերը մտնի և դուռը փակի, դուք, դրսում կանգնած, կսկսեք դուռը բախել և ասել. «Տե՛ր, Տե՛ր, բա՛ց մեզ համար», իսկ նա պատասխանելով կասի ձեզ. «Չգիտեմ, թե որտեղից եք»: Այն ժամանակ կսկսեք ասել. «Մենք քո առաջ կերանք և խմեցինք, և Դու հրապարակներում ուսուցանեցիր»: Եվ տանտերը կասի. «Ասում եմ՝ ձեզ չգիտեմ, թե որտեղից եք. հեռացե՛ք ինձնից դուք՝ բոլոր անիրավ մշակներդ: Այնտեղ կլինի լաց և ատամների կրճտում, երբ տեսնեք Աբրահամին, Իսահակին, Հակոբին և բոլոր մարգարեներին Աստծո արքայության մեջ, իսկ ձեզ՝ դուրս հանված» (Ղուկ. 13.22-30): Ղուկասի ավետարանի այս հատվածը շատ հստակ ասում է՝ փրկությունը սակավաթիվ նախանձախնդիրների, խիզախների, հավատարիմների մենաշնորհն է, մենաշնորհը նրանց, ովքեր իրենց վատ չեն զգա` Արքայության մեջ փառքով պսակված տեսնելով Աստծո Մորը և բոլոր սրբերին: Իսկ Սողոմոնի առակների այս հատվածը պարզաբանում է ոմանց համար Եկեղեցու սյուների` սուրբ խորհուրդների կարևորությունը. «Իմաստությունը շինեց իր տունը և կանգնեցրեց յոթ սյուներ, մորթեց իր անասունները, խառնեց, պատրաստեց գինին, պատրաստեց նաև իր սեղանը: Նա ուղարկեց իր ծառաներին, որ բարձր ձայնով հրավիրեն իր հացկերույթին, և ասաց. «Ով անզգամ է, թող գա ինձ մոտ»: Իսկ պակասամիտներին ասաց. «Եկե՛ք, կերե՛ք իմ հացից և խմեցե՛ք իմ գինուց, որ պատրաստել եմ ձեզ համար: Թողե՛ք հիմարությունը և դուք կապրեք, իմաստությո՛ւն փնտրեցեք, և դուք կփրկվեք, իմացությա՛մբ ուղղեցեք ձեր խոհեմությունը և ճի՛շտ իմաստով հասկացեք խրատը» (Առակ. 9. 1-6):

Հիսուսի հավատավոր ու շնորհաշատ «եղբայրներին էլ» ազդարարում է առաքյալը. «Ոչ ամեն մարդ, որ ինձ «Տե՜ր, Տե՜ր» է ասում, երկնքի արքայություն կմտնի, այլ նա՛, ով կատարում է կամքը իմ Հոր, որ երկնքում է: Այն օրը շատերն ինձ պիտի ասեն. «Տե՜ր, Տե՜ր, չէ՞ որ քո անունով մարգարեացանք և քո անունով դևեր հանեցինք և քո անունով բազում զորավոր գործեր արեցինք»: Եվ այն ժամանակ ես նրանց պիտի ասեմ. «Ես ձեզ երբեք չեմ ճանաչել, հեռո՛ւ կացեք ինձանից դուք ամենքդ, որ անօրինություն եք գործում» (Մատթ. 7.21-23)։
Դեռևս քրիստոնեության արշալույսին Տեառնեղբայր Հակոբոս առաքյալը ասում էր. «Ցույց տվեք ինձ ձեր հավատը առանց գործերի, և ես ցույց կտամ իմ հավատը` գործերով» (Հակ. 2.18): Առանց գործերի հավատը մի տեսակ անտեսանելի, անհասկանալի և անիմաստ հավատ է, քանզի «դևերն էլ են հավատում և դողում» (Հակ. 2.19): Որևէ հակասություն չկա Պողոս առաքյալի խոսքերի հետ: Նրանք ոչ թե խնդրին տարբեր կերպ են մոտենում, այլ իրականում տարբեր խնդիրների մասին են խոսում, թեև խոսում են նույն Աբրահամի հավատի մասին: Մեկնաբանենք. մենք գործերով չենք արդարանում, այլ արդարացնում ենք մեզ արդարացնող հավատը, որը ևս Աստծուց տրված շնորհ է, քանզի մեր մեջ որևէ բարի բան չկա, այլ ամեն բարիք ստանում ենք Կատարյալ Բարուց: Մենք գործերով չենք արդարանում, քանզի շատ գործ էլ չունենք անելու, որովհետև Տերը մի գործ պատվիրեց անել՝ սիրեցե՛ք միմյանց (Հովհ. 15): Մեր գործը սիրելն է` Աստծուն նմանվելը, Նրա պատկերը մեր մեջ վերականգնելը: Մենք սիրելով չենք արդարանում, արդարանալ պետք է մինչև սիրելը, քանզի անարդարը, եթե անգամ կարող է սիրել, ապա ճիշտ սիրել հաստատ չի կարող, որովհետև մեղքը հենց սխալ նպատակակետի ուղղված սերն է: Արդարանում ենք մինչև սիրելը` Արդարի հանդեպ հավատով, որի` Աստծո կողմից մեզ տվչությունը` որպես շնորհ, արդարացնում ենք գործելով` սիրելով միմյանց: Այնպես որ, երբ բողոքավոր բողոքականները այդպես պարծենում են իրենց «հավատով», որով «արդարանում» են, մի պահ թող խորհեն այն մասին, թե արդյո՞ք ունեն իսկապես Աստծուց շնորհված փրկարար հավատ: Բողոքականները մերժում են Եկեղեցին, որը, իբր, դավանում են. անհեթեթ բան է ստացվում:

Տեր Ահարոն քահանա ՄԵԼՔՈՒՄՅԱՆ
Գորիսի տարածաշրջանի հոգևոր հովիվ

Մեկնաբանություններ